I. Meşrutiyet, Osmanlı İmparatorluğu'nda 23 Aralık 1876 tarihinde ilan edilen ve kısaca padişahın yetkilerinin bir anayasa ve halk tarafından seçilmiş bir meclis ile sınırlandırıldığı dönemi ifade eder. Bu dönem, Osmanlı tarihinde önemli bir dönüm noktasıdır ve modernleşme çabalarının bir sonucu olarak ortaya çıkmıştır.
Temel Özellikleri:
Anayasa (Kanun-i Esasi): I. Meşrutiyet'in en önemli özelliği, Osmanlı İmparatorluğu'nun ilk anayasası olan Kanun-i Esasi'nin kabul edilmesidir. Bu anayasa, temel hak ve özgürlükleri, devletin yönetim şeklini ve meclisin yetkilerini belirlemiştir.
Meclis-i Mebusan (Meclis-i%20Mebusan): Halk tarafından seçilen milletvekillerinden oluşan Meclis-i Mebusan'ın kurulması, I. Meşrutiyet'in bir diğer önemli özelliğidir. Bu meclis, yasama yetkisine sahip olup, hükümeti denetleme görevini üstlenmiştir.
Padişahın Yetkileri (Padişah): I. Meşrutiyet ile padişahın yetkileri, anayasa ile sınırlandırılmıştır. Padişah, devletin başı olmaya devam etmekle birlikte, hükümetin icraatlarından sorumlu tutulmuştur.
Kısa Süre (Süre): I. Meşrutiyet dönemi, uzun sürmemiş ve 1878 yılında II. Abdülhamid tarafından Meclis-i Mebusan'ın kapatılmasıyla sona ermiştir. Bu durum, Osmanlı tarihinde bir gerileme olarak kabul edilir.
Nedenleri:
Aydınların Etkisi (Aydın): Osmanlı aydınlarının, özellikle Genç Osmanlılar'ın, meşruti bir yönetim talepleri, I. Meşrutiyet'in ilanında etkili olmuştur.
Dış Baskılar (Dış%20Baskı): Avrupa devletlerinin Osmanlı İmparatorluğu üzerindeki baskıları, meşruti bir yönetim kurularak Avrupa'nın iç işlerine karışmasının engellenmesi düşüncesi, I. Meşrutiyet'in ilanında rol oynamıştır.
Devleti Kurtarma Amacı (Devleti%20Kurtarma): Osmanlı İmparatorluğu'nun içinde bulunduğu siyasi ve ekonomik sorunlardan kurtulmak, devletin bekasını sağlamak amacıyla meşruti bir yönetim kurulması hedeflenmiştir.
Sonuçları:
Meşrutiyet Fikrinin Yayılması (Meşrutiyet): I. Meşrutiyet dönemi kısa sürmüş olsa da, meşrutiyet fikrinin Osmanlı toplumunda yayılmasına katkı sağlamıştır.
II. Meşrutiyet'e Zemin Hazırlaması (II.%20Meşrutiyet): I. Meşrutiyet deneyimi, II. Meşrutiyet'in ilanına zemin hazırlamış ve Osmanlı tarihinde önemli bir dönüm noktası olmuştur.